Bezpieczeństwo surowcowe w dobie kryzysów

Czym jest bezpieczeństwo surowcowe?

Bezpieczeństwo surowcowe to zdolność państwa lub przedsiębiorstwa do zapewnienia sobie stabilnych dostaw niezbędnych surowców w odpowiedniej ilości, jakości i po akceptowalnej cenie. Surowce strategiczne oraz krytyczne są niezbędne zarówno, jeśli chodzi o utrzymanie stabilności gospodarczej jak i dążenia do  rozwoju. Jednak w dobie globalnych kryzysów - takich jak konflikty zbrojne, wojny handlowe, czy zmiany klimatyczne - dostęp do surowców staje się coraz bardziej niepewny.

Wiosną 2025 roku Stany Zjednoczone nałożyły na Unię Europejską 25% cła na import stali, aluminium oraz produkty pochodzące z UE. Wywołało to falę dyskusji i reakcję ze strony przedstawicieli Komisji Europejskiej, gdzie w odpowiedzi przygotowano listę ceł odwetowych. Finalnie, po kilkumiesięcznych negocjacjach USA i Unia Europejska doszły do ramowego porozumienia handlowego, w wyniku którego Stany Zjednoczone nałożyły 15% cła na większość towarów z Unii, a na stal, aluminium i miedź 50%. Rosnące ceny surowców wpłynęły między innymi na branżę motoryzacyjną.

Założenia CRMA

W 2024 roku Unia Europejska przyjęła rozporządzenie Critical Raw Materials Act (CRMA) w sprawie surowców krytycznych. Ideą aktu jest wzmocnienie autonomii surowcowej wewnątrz Unii w odniesieniu do trwającej transformacji ekologicznej i cyfrowej. Jednym z narzędzi wspierających uniezależnienie od dostaw surowców spoza UE jest identyfikacja i rozwój projektów strategicznych, które mają na to pozwolić. Działania na rzecz CRMA mają przynieść określone cele – między innymi do 2030 roku 10% surowców ma pochodzić z wydobycia w Unii Europejskiej, a 25% z recyklingu.

Recykling jako element polityki surowcowej

W obliczu globalnych wyzwań firmy coraz częściej sięgają po alternatywne źródła surowców - w te pozyskane w wyniku recyklingu. Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) zakłada, że odpady nie są końcem cyklu życia produktu, lecz jego nowym początkiem. Odpowiednie zarządzanie odpadami pozwala na odzysk cennych surowców, a co za tym idzie - zmniejszenie zależności od importu oraz ograniczenie wpływu na środowisko.

Jak zacząć pracę z odpadami w firmie?

Działania na rzecz gospodarowania odpadami warto rozpocząć od audytu i sprawdzenia, jakie odpady generujemy w naszej firmie i jakie są możliwości ich ponownego wykorzystania lub przetworzenia. Kolejnym krokiem są partnerstwa, czyli zawarcie współpracy z podmiotami, które są w stanie efektywnie odzyskać surowce i znaleźć dla nich odbiorcę, aby mogły stać się surowcem wtórnym. Dbanie o odpady w obrębie firmy, czyli między innymi odpowiednie sortowanie i przechowywanie ich w przeznaczonych do tego pojemnikach również jest kluczowe dla późniejszego recyklingu oraz zwiększania jego poziomu. Podobnie jak kwestia budowania świadomości wśród pracowników na temat gospodarowania odpadami, ważne jest, aby wiedzieli, dlaczego jest to ważne dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa, bo w ten sposób można liczyć na efektywną współpracę.

Bezpieczeństwo surowcowe to jednocześnie wyzwanie i szansa dla firm. W dobie niepewności gospodarczej, odpowiedzialne zarządzanie odpadami staje się nieodzownym elementem strategii biznesowej. Inwestując w recykling, odzysk i efektywne zarządzanie zasobami, przedsiębiorstwa mogą nie tylko ograniczyć koszty, ale też zbudować trwałą przewagę konkurencyjną i przyczynić się do ochrony środowiska.